Op de dijk achter ons huis lopen schapen; behalve meeuwen en mussen zie je in ons dorp aan zee ook heel veel kauwtjes.
Laatst zag ik vanuit mijn slaapkamerraam hoe een kauwtje op de kop van een schaap zat. De vogel pikte met zijn snavel in de vacht van het schaap en de laatste leek dat prima te vinden.
Ik veronderstel dat het kauwtje, op zoek naar voedsel, de kop van het schaap reinigde van allerlei parasieten, wormen en wormeneitjes. Hoe dan ook, het schaap liet alles toe en leek er zelfs van te genieten.
Een mooi gezicht vond ik het en een beetje Afrika in Nederland, want het deed me herinneren aan natuurdocumentaires over de Afrikaanse savanne, met beelden van koereigers op de lichamen van buffels en ander groot wild.
Gebouw De Noviteit in Monster met klokkentorentje en kerktoren Hervormde Kerk
Ik ben aan het werk achter het centrum van Monster, waar een aantal plantvakken roepen om een tuinman met schoffel en hark.
Recht voor me rijst aan de ene kant de toren van de Hervormde Kerk op, streng en ongenaakbaar; links daarvan op de voorgrond staat het klokkentorentje van het voormalige Franciscanessenklooster. In het vroegere klooster zit trouwens nu een partycentrum annex ouderensoos die de naam ‘De Noviteit’ draagt.
Er komt een grote zwarte Cadillac de straat in met twee zwarte vlaggetjes voorop de motorkap. De auto stopt en rijdt langzaam achteruit tot voor de Noviteit. De chauffeur stapt uit, verwijdert rustig de twee zwarte vlaggetjes en vervangt ze door twee lichtgrijze.
Er komt een personenauto aanrijden van een plaatselijk uitvaartbedrijf. Een vrouw stapt uit en voegt zich bij de chauffeur van de rouwauto. Vanaf de parkeerplaats verderop komt een man in een lange lichtblauwe overjas aanlopen die zich bij de twee anderen voegt. Ze staan even te praten met elkaar en gaan daarna naar binnen. Ik schoffel intussen verder.
Na zo’n tien minuten gaan de deuren van de Noviteit open. Een lijkkist wordt naar buiten gedragen, de auto in. Ik stop met werken, doe een paar stappen naar achteren en kijk toe.
De chauffeur van de rouwauto doet een zijportier open, waarna een bloemstuk tevoorschijn komt die op de kist gelegd wordt. De achterklep van de auto gaat dicht.
De chauffeur rijdt voorzichtig de auto een stukje naar achteren op de ingang van de Noviteit vrij te maken. Hij verdwijnt daarna weer naar binnen. Het is stil.
De zon breekt door. Het lijkt bijna lente, maar dan zonder vogelzang. Ik ga weer aan het werk.
Even later komt de chauffeur opnieuw naar buiten. Hij stapt in de rouwauto en rijdt langzaam weg bij de Noviteit. Hij passeert mij en ik stop opnieuw even met werken tot de auto voorbij is.
De stilte keert terug. De zon blijft schijnen. Het werk roept. De wereld draait door. Zomaar, alsof er niets gebeurd is.
‘Waar de doden niet meer rusten’ leek mij een gepaste titel voor een stukje over een voormalige begraafplaats. Want mijn werk als hovenier in de plaatsen Monster en Ter Heijde bracht mij in de afgelopen week in een parkje in Monster dat ooit ‘Begraafplaats Vreedelust’ heette.
Dat dit een voormalige begraafplaats is wist ik overigens niet, maar een onlangs door de plaatselijke oudheidkundige vereniging geplaatst bordje naast de ingang van het parkje vertelt erover.
Het toegangshek van de voormalige begraafplaats Vreedelust.Ook hier hangt de vlag ondersteboven, al bewijzen de brandnetels en haagwinde binnen in het parkje tot op zekere hoogte het gelijk van de regering…
Toen in de 19e eeuw begraven in de kerk verboden werd, moest de gemeente elders een rustplaats voor de doden vinden en dat werd Vreedelust. Van 1829 tot 1926 werden hier de overledenen begraven, daarna werd er een andere en grotere dodenakker in gebruik genomen, de huidige begraafplaats Molenlande.
De graven op Vreedelust werden pas in 1994 geruimd, waarbij enkele grafmonumenten overgebracht werden naar de nieuwe begraafplaats. En nu is het een parkje in het hart van het dorp.
Vreedelust: het interieur van het park.
De voormalige begraafplaats is nog steeds een oase van rust, ook al is het klein. Maar door het ontwerp lijkt het groter dan het is. Er zijn enkele gazonnetjes met wat verspreide bomen en een paar perkjes met rozen en andere heesters. De zon speelt een spel van licht en schaduw tussen de bomen. Een bank aan de zijkant nodigt uit tot rust en overpeinzing.
Idem.
Maar ik kom hier niet voor mijn rust, maar om het onkruid te wieden. De heesters hier hebben net als op veel andere plaatsen last van stikstofminnende planten als brandnetel en haagwinde. Een passante met hond wijst me in het voorbijgaan op de bruidssluier die aan één zijde de struiken geheel overwoekerd heeft. Ik kruip eronder om de lianen van de klimplant bij de grond af te knippen. Want je moet een probleem altijd bij de bron aanpakken 🙂 .
Idem.
Terwijl ik al doende ben komen de papierprikkers van de gemeente binnen, twee mannen met vermoedelijk een fysieke of mentale beperking. Ze zijgen neer op het bankje en staren voor zich uit. Het zal geen lolletje zijn om acht uur per dag dit werk te moeten doen en van al dat lopen de hele tijd wordt je vast moe. Dan is zo’n bankje een uitkomst….
Vorige week donderdag ben ik begonnen aan een nieuwe job. In dienst van een hoveniersbedrijf dat het groenonderhoud in 3 woonkernen in het Westland heeft aangenomen, onderhoud ik nu het groen in mijn eigen woonplaats Ter Heijde en een deel van het aangrenzende Monster.
In de intense hitte en de drukte van toeristen en dagjesmensen schoffelde ik die eerste dagen de plantsoentjes in de straten van mijn dorp aan zee. De door mijn leidinggevende verstrekte platte schoffel bleek overigens absoluut niet toereikend te zijn voor zijn taak in een door extreme droogte zo hard als beton geworden zandgrond, waardoor ik mijzelf moest forceren om mijn werk gedaan te krijgen….
Maar ja, je krijgt ervoor betaald, dus je gaat door. Ik zal mijn baas binnenkort om een ander type schoffel vragen, eentje met een punt eraan, anders blaas ik mezelf nog op, ik word tenslotte 61 dit jaar 😦 .
Het op de foto hierboven afgebeelde kerkplein is in ieder geval schoon en dat is maar goed ook, want het staat op de plattegrond die ik van de baas ontvangen heb ingekleurd als ‘Onderhoudsniveau 1’, wat betekent: spic en span, geen onkruid toegestaan. Welnu, dat laatste is inmiddels een feit…..
Uit de bladeren van mijn klimroos zijn grote happen genomen. Ik wist niet hoe dit kwam, tot ik het googelde. Het blijkt het werk te zijn van een behangersbij.
Het vrouwtje van deze solitaire bijensoort knipt met haar sterke kaken stukken uit het blad van de roos en transporteert die naar haar nest. Daar rolt ze het blad op tot een kokertje en schuift het naar binnen, tot de wanden van de nestholte volledig bedekt zijn. Dan vult ze de holte op met nectar en stuifmeel en legt er eitjes in.
Je kunt de nesten van behangersbijen vinden in bamboe of hout, maar het kan ook een tien centimeter diep gat in de grond zijn. Ik heb het nest van ‘mijn’ behangersbij nog niet gevonden….
Aan de rand van Monster, ingeklemd in een vrij smalle strook tussen een industrieterrein en tuinbouwkassen, ligt de Poelzone, een nieuw gecreëerd natuurgebied met veel water en bloemrijke graslanden. Je hoort er de kenmerkende zang van karekieten tussen het riet en kan er koekoeksbloemen, glad walstro en ratelaar zien bloeien.
Hieronder een korte impressie aan de hand van enkele foto’s en een filmpje.
Wolkenluchten, wilgen en water in de Poelzone
Bloemrijk grasland meteen paalnest voor ooievaars. Er staan in het gebied ook paalnesten voor gierzwaluwen, vleermuizen en insecten.
Een tuinder langs de Poelzone biedt op deze manier zijn producten te koop aan: kistjes met courgettes op een oude weegschaal
Al met al zeer positief dat men op deze manier toch ruimte voor de natuur weet te maken in het overvolle Westland. Zo voorkom je dat het gebied volledig dichtslibt met tuinbouwbedrijven en andere activiteiten.
Als ik door het slaapkamerraam op de eerste verdieping een foto wil maken van de opgaande zon, wordt het beeld vertroebeld door het zout dat zich vastgezet heeft aan de buitenkant van het raam.
Ja, dat zout krijg je er gratis bij als je aan de kust woont! Net als de zeewind die je bij een wandelingetje door de buurt kan verkillen tot op het bot. En die je soms bijna zandstraalt als je het waagt richting strand en zee te gaan. Hetgeen ik desalniettemin vanochtend toch deed om mijn viervoeter wat beweging te gunnen.
Op het strand moest de hond zijn ogen tot spleetjes dicht knijpen tegen het driftig stuivende zand. Ik was gelukkig beschermd door mijn bril. Een man op een beachbike kwam net het strand af met zijn hond aan de lijn ernaast. Zo kan het dus ook…..
Vanochtend een korte wandeling gemaakt in het Staelduinsebos bij ‘s-Gravenzande, een natuurgebied van het Zuid-Hollands Landschap. Het bos herbergt een aantal bunkers uit W.O. II, een nalatenschap van de Duitse Wehrmacht. Ik vond ze zeer fotogeniek, zoals uit onderstaande plaatjes moge blijken.
Verder een paar plaatjes van paddenstoelen, zoals ik die aantrof op gekapte stammen op de grond. En tot slot een grote bonte specht hoog in een boom die alle moeite deed om voor mij onzichtbaar te blijven.
Het Zuid-Hollands Landschap had op deze zaterdag een excursie georganiseerd naar de Zandmotor tussen Den Haag en Ter Heijde en ik liep mee. De Zandmotor bestaat uit opgespoten zand uit de Noordzee, dat onder invloed van wind en water verstuift en ‘verspoelt’ richting Den Haag. Je kunt er de eerste stadia van duinvorming zien, fossielen vinden die afkomstig zijn uit het opgebrachte Noordzeezand en vogels spotten bij twee strandmeertjes.
Met zo’n 15 mensen liepen we via de duinen richting het strand. De twee gidsen stonden onderweg regelmatig stil bij de flora en fauna. Dit deel van de duinen is in het voorjaar een nachtegalenhotspot, nu liet alleen een enkele mees zich horen. De braamstruiken langs het pad droegen weinig vrucht t.g.v. de droogte, de duindoorns hadden daar minder last van.
Langs een strandmeertje liepen we richting de oriëntatiemast op de Zandmotor, op de foto hierboven op de achtergrond zichtbaar. In het meertje zwommen veel kokmeeuwen, in gezelschap van enkele mantelmeeuwen.
Op de foto hierboven een kokmeeuw in herfst/winterkleed. De chocoladebruine kop die de meeuw ’s zomers draagt, is verbleekt tot wit met een zwart vlekje opzij van de kop. Ik zie kokmeeuwen vrijwel nooit op het strand bij Ter Heijde, het is daar al zilvermeeuw wat de klok slaat, maar een stukje dichterbij Den Haag zitten er dus genoeg!
Aan de andere kant van het water zaten aalscholvers hun vleugels te drogen, het zijn aparte verschijningen in hun pikzwarte verenpak. Ik moest aan gevleugelde doodgravers denken, en aan figuranten uit een griezelfilm.
We liepen langzaam verder, te langzaam naar mijn smaak, maar dat heb je met zo’n flinke groep die voor het merendeel uit senioren bestaat.
Een van de gidsen vond een stukje verderop een fossiele schelp, wit uitgebleekt en vermoedelijk duizenden jaren oud… Je vind hier trouwens ook fossielen van reeds lang uitgestorven dieren, mee gekomen met het zand – een bewijs van het feit dat de Noordzee in zeer oude tijden droog lag en bevolkt werd door mammoeten, wisenten en andere wilde dieren.
IJzeroeruit zee ligt hier ook op het zand, samengeklonterde en geoxideerde brokken versteend ijzer van zo’n 25 cm doorsnee. Passanten hadden er op één plek een heuveltje van gemaakt.
En verder: Rond de oriëntatiemast zagen we planten als biestarwegras, zeeraket en zeepostelein, planten die hoge gehaltes zout in de lucht en extreme droogte verdragen. Met hun aanwezigheid houden ze het zand vast en zorgen zo voor een begin van duinvorming.
En bezemkruiskruid bloeide met gele bloemen net aan de andere kant van een duintje in de luwte. Het is een exoot uit Afrika die momenteel in rap tempo de duinen koloniseert. De plant is waarschijnlijk als zaad met partijen schapenwol naar Europa gekomen. Zo verandert onder invloed van de mens de omgeving en worden nieuwe planten geïntroduceerd.
En toen was het tijd om de excursieleider te bedanken en in straf tempo terug te wandelen naar ons vertrekpunt, want de excursie liep uit en ik had nóg een afspraak….
Ik liep vanochtend kort voor de zondagse kerkdienst naar het strand om er even uit te zijn en de benen te strekken. Er stond een gemene noordenwind die meer aan de nakende herfst dan aan de bijna voorbije zomer deed denken.
Aan de horizon op zee zag ik een karakteristiek vaartuig met een aantal masten of pijpen aan dek en een hijskraan. Het bleek het offshore installatieschip ‘MPI Adventure’ van de firma Van Oord te zijn die bedoeld is voor het leggen van stroomkabels in de bodem van de zee. Het eigenlijke werk gebeurd met een‘trencher‘ zo vermeld de website van het bedrijf, een enorm onbemand rupsvoertuig dat met de hijskraan in zee gelaten wordt. De trencher graaft dan vervolgens in één werkgang een diepe sleuf in de zeebodem, legt de kabels daarin en gooit de sleuf daarna weer dicht.
De kabels zijn bedoeld voor een nieuw windmolenpark in de Noordzee, op 22 kilometer uit de kust van Zuid-Holland. Dit park moet uiteindelijk de stroom gaan leveren voor 1,6 miljoen huishoudens in ons land. De kabels vervoeren de stroom van het windmolenpark in zee naar de Maasvlakte, vanwaar het verder landinwaarts gedistribueerd wordt. Meer informatie over dit onderwerp hierboven in de link onder ‘trencher’.
Zo’n energiepark op zee is goed, maar moeten we niet meer doen aan land, vraag ik me af. Want zonnepanelen passen op vrijwel ieder Nederlands dak en ik zie ze momenteel nog te weinig.
Ja, onze eigen woningbouwvereniging Arcade uit Naaldwijk bood ons een tijdje geleden zonnepanelen aan, maar dan moest de hele straat meedoen anders ging het niet door. Dat kan toch anders! Plaats die zonnepanelen gewoon standaard op alle huurhuizen zonder dat de bewoners daar verder omkijken naar hebben. Dan kun je een grote slag maken richting de duurzame energietransitie.
Jan Jaap's weblog 